KONTEYNER

KONTEYNER

AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNDE,
KONTEYNER BULUNDURMAK ZORUNLU MUDUR ?
 

        Tıbbi Atıkların Kontrolü ile ilgili olarak, THSK’ nun 17.04.2015 tarih ve 19831278 / 164 sayılı yazısı incelendiğinde, 22.07.2015 tarihli ve 25883 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerinin eksik yorumlanarak; tek birimli Aile Sağlığı Merkezlerinin aynı yönetmeliğin Ek-1/C’ ye göre, diğer Aile Sağlığı Merkezlerinin ise Ek-1/B’ ye göre değerlendirilmesi, bu hususa dikkat etmeyenler hakkında Aile Hekimliği Ödeme ve Sözleşme Yönetmeliği’ nin Ek-2 sinde yer alan Aile Hekimliği Uygulamasında Uygulanacak İhtar Puanı Cetvelinde yer alan fiillere göre işlem yapılması istenmiştir.

        Tıbbi Atıkların Kontrolü ile ilgili 22.07.2015 tarihli ve 25883 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanan Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Hükümlerini inceleyecek olursak,
  1. İlgili Yönetmeliğin 4. maddede yer alan tanımlar kısmında,
Konteyner: Paslanmaz metal, plastik veya benzeri malzemeden yapılmış, tekerlekli, kapaklı, kapakları kilitlenir, en az 0.8 m3 hacminde geçici depolama birimini, ( 0.8 m3 = 800 Litre )
  1. İlgili Yönetmeliğin 8.maddesinde yer alan Tıbbi Atık Üreticilerinin görevlerini belirten f) maddesinde “Atıkları geçici depolamak amacıyla geçici atık deposu inşa etmek veya konteyner bulundurmakla, yataksız ünite olması durumunda ise atıklarını en yakındaki geçici atık deposuna/konteynerine götürmek veya bu atıkları toplama aracına vermekle, yükümlü olunduğu belirtilmiştir.
  2. İlgili Yönetmeliğin, 18. maddesinde yer alan geçici depolama maddesinde “EK-1’de yer alan ve en az 20 yatak kapasitesine sahip üniteler geçici atık deposu inşa etmekle, daha az yatağa sahip üniteler ise aynı işlevi görecek konteyner bulundurmakla yükümlüdürler.” hükmü yer almaktadır.
  3. İlgili Yönetmeliğin, 21. maddesinde yer alan “Konteynerlerin geçici atık deposu olarak kullanılması” maddesinde “ EK-1’de belirtilen ve 20’den az yatağa sahip üniteler, geçici atık deposu olarak konteyner kullanmak zorundadırlar.” hükmü yer almaktadır.
  4. Aynı Yönetmeliğin 21. maddesinin b) bendindeki, Konteynerlerin özellikleri arasında, “Konteynerler, kullanıldıkları ünitenin bulunduğu parsel sınırları içinde; doğrudan güneş almayan; hastane giriş-çıkışı, otopark ve kaldırım gibi yoğun insan ve hasta trafiğinin olduğu yerler ile gıda depolama, hazırlama ve satış yerlerinden uzağa yerleştirilirler.” hükmü ile aslında Konteynerlerin, yataklı tedavi kurumlarında kullanılması gerektiği anlaşılmaktadır.
  5. İlgili Yönetmeliğin, 22. maddesinde yer alan “Küçük miktarlarda üretilen tıbbi atıkların geçici depolanması” maddesinde”EK-1 c’de belirtilen ünitelerde oluşan ve tıbbi atık torbaları ile kesici-delici atık kapları ile toplanan tıbbi atıklar, teknik özellikleri 16 ncı maddede belirtilen taşıma araçları ile en yakında bulunan geçici atık deposuna veya konteynerine götürülür. Böyle bir imkanın olmaması halinde üretilen tıbbi atıkların ilgili belediyenin tıbbi atık toplama ve taşıma aracı tarafından alınması sağlanır. Bu durumda tıbbi atıklar güvenli bir şekilde muhafaza edilir ve gerekirse ikinci bir tıbbi atık torbasının içine konulur. Atıklar, tıbbi atık toplama aracı gelmeden önce kesinlikle dışarıya bırakılmaz, evsel atıklar ile karıştırılmaz ve evsel atıkların toplandığı konteynerlere konulmaz.” hükmü yer almaktadır.
  6. İlgili Yönetmeliğin 25.maddesinde yer alan “Tıbbi atıkların taşınması” maddesinde “Tıbbi atıkların geçici atık depoları ve konteynerler ile EK-1 c’de belirtilen diğer ünitelerden alınarak bertaraf tesisine taşınmasından büyükşehirlerde büyükşehir belediyeleri, diğer yerlerde ise belediyeler ile yetkilerini devrettiği kişi ve kuruluşlar sorumludur.” hükmü yer almaktadır.
  7. İlgili Yönetmeliğin, 27. maddesinde yer alan “Tıbbi atıkların taşınmasına ilişkin kuralların” son paragrafında “Tıbbi atık torbaları doğrudan tıbbi atık taşıma aracına yüklenebileceği gibi, tekerlekli/kapaklı plastik veya metal konteynerler içinde de atık taşıma aracına yüklenebilirler. Taşımanın bu şekilde yapılması durumunda konteynerler de günde en az bir kez temizlenir ve dezenfekte edilir.” hükmü yer almaktadır.
  8. İlgili Yönetmeliğin, Ek-1 maddesinde, Faaliyetleri Sonucu Atık Oluşumuna Neden Olan Sağlık Kuruluşlar aşağıda sıralanmıştır..
a) Büyük Miktarda Atık Üreten Sağlık Kuruluşları
1) Üniversite hastaneleri ve klinikleri,
2) Genel maksatlı hastaneler ve klinikleri,
3) Doğum hastaneleri ve klinikleri,
4) Askeri hastaneler ve klinikleri.
b) Orta Miktarda Atık Üreten Sağlık Kuruluşları
1) Sağlık merkezleri, tıp merkezleri, dispanserler,
2) Ayakta tedavi merkezleri,
3) Morglar ve otopsi merkezleri,
4) Hayvanlar üzerinde araştırma ve deneyler yapan kuruluşlar,
5) Bakımevleri ve huzurevleri,
6) Tıbbi ve biyomedikal laboratuarlar,
7) Hayvan hastaneleri,
8) Kan bankaları ve transfüzyon merkezleri,
9) Acil yardım ve ilk yardım merkezleri,
10) Diyaliz merkezleri,
11) Rehabilitasyon merkezleri,
12) Biyoteknoloji laboratuvarları ve enstitüleri,
13) Tıbbi araştırma merkezleri.
c) Küçük Miktarda Atık Üreten Sağlık Kuruluşları
1) Sağlık hizmeti verilen diğer üniteler (doktor muayenehaneleri, diş ve ağız sağlığı muayenehaneleri ve benzerleri),
2) Veteriner muayenehaneleri,
3) Akapunktur merkezleri,
4) Fizik tedavi merkezleri,
5) Evde yapılan tedavi ve hemşire hizmetleri,
6) Güzellik, kulak delme ve dövme merkezleri,
7) Eczaneler,
8) Ambulans hizmetleri,
9) Hayvanat bahçeleri.

         25 Mayıs 2010 tarih ve 27591 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği” nin Ek-3’ ünde yer alan “Aile Sağlığı Merkezi Gideri Olarak Yapılacak Katkıların Tespitinde Kullanılmak Üzere Aile Hekimliği Birimi Gruplandırması” Kriterleri arasında A Grubu olma kriterleri arasında sayılan “Aile sağlığı merkezinde bir yataklı müşahede odası bulundurulur. Odada manometreli oksijen tüpü, serum askısı ve diğer malzemeler bulundurulmalıdır  (bu oda diğer aile hekimleri ile birlikte ortak kullanılabilir).” hükmünün, 25 Ocak 2013 tarih ve 28539 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “ Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği” nin Ek-1 kısmında yapılan değişiklik sonucunda, sınıflandırma dahilinde bile olsa bir yataklı müşahede odası bulundurma zorunluluğu kaldırılmıştır. Bu sebeple Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği’nin 23. ve 24. maddelerinde de Aile Sağlığı Merkezinin fiziki şartları ve teknik donanımı arasında gözlem amaçlı bile olsa hasta yatağı olması zorunluluğu bulunmamaktadır. 

      29.09.2011 tarih ve B.10.0.THG.0.10.00.02.010-07-39846 sayılı “ Sağlık Bakanlığına Bağlı İlçe Devlet Hastanelerinde Entegre Sağlık Hizmeti Sunulmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönerge “ incelenecek olursa,
  • Yönergenin 6. maddesinin c) bendinde; “E-I grubu ilçe devlet hastaneleri hariç olmak üzere; İlçe devlet hastanesi bünyesinde aile hekimliği uygulaması kapsamında verilen koruyucu ve birinci basamak sağlık hizmetleri aile hekimliği mevzuatına göre istihdam edilen aile hekimi ve aile sağlığı elemanları, yataklı tedavi hizmetleri ise ilçe devlet hastanesi personeli tarafından sunulur.” hükmü ile yataklı tedavi hizmetlerinin ilçe devlet hastanesi personelince verileceği açık bir şekilde anlaşılmaktadır.
  • Yönergenin 6.maddesinin ç) bendinde; ”E-II ve E-III Grubu ilçe devlet hastanelerinde, her aile hekiminin aile hekimliği mevzuatında belirtilen teknik donanım ve fizik şartlara haiz mekânlarda hizmet vermesi esastır. Her aile hekimine ayrı bir poliklinik odası tahsis edilir. Aile hekimlerinin birinci basamak sağlık hizmetleri kapsamında pansuman-enjeksiyon hizmetlerini verebilecekleri ve tüm aile hekimlerinin ortak kullanabileceği müdahale odası oluşturulur. Aile sağlığı merkezi gideri olarak yapılacak katkıların tespitinde kullanılmak üzere aile hekimliği birimi gruplandırması için aile hekiminin ihtiyaç duyduğu mekânlar, imkânlar ölçüsünde aile hekiminin kullanımına sunulur.” hükmü ile ilçe devlet hastaneleri içinde entegre çalışan aile hekimlerinin, sadece aile hekimliği mevzuatında belirtilen teknik donanım ve fizik şartları sağlamakla mükellef oldukları açık bir şekilde görülmektedir.
  • Yönergenin Acil Sağlık Hizmetleri ve nöbet esasları kısmının belirtildiği 8. maddesinde;” İlçe devlet hastanelerinde 24 saat kesintisiz acil sağlık hizmeti verilmesi esastır. Hastane bünyesinde acil sağlık hizmetlerinin sunulabileceği en az bir acil muayene ve müdahale odasından oluşan acil poliklinik veya ünite bulunması zorunludur. Nöbet hizmetleri 24 saat hizmet esasına ve E-I grubu ilçe devlet hastaneleri hariç olmak üzere ihtiyaçlara göre esnek mesai uygulaması kapsamında aile hekimleri tarafından hastane personeli ile birlikte yürütülür. Gerektiğinde müşahede amaçlı hasta yatırılarak takip ve tedavisi sağlanır.” hükmüne göre aile hekimleri ilçe devlet hastanesi bünyesinde entegre aile sağlığı merkezleri içindeki kendi fiziksel mekanlarında verdikleri aile hekimliği hizmetlerinin yanı sıra, ilçe devlet hastanesi bünyesinde, hastane yetkileri tarafından oluşturulan, hastanenin fiziksel mekanlarında ( acil muayene odasında, acil müdahale odasında veya acil ünitesinde) acil sağlık hizmeti vermektedirler. Bu nedenle aile hekimleri hastanenin fiziksel mekanlarında vermiş oldukları acil sağlık hizmeti sırasında, acil servise başvuran hastasını, gerektiğinde hastanenin fiziksel mekanlarında ( acil muayene odasında, acil müdahale odasında veya acil ünitesinde) müşahede amaçlı yatırarak takip veya tedavi etmesi, Yataklı Tedavi Kurumu olan ilçe devlet hastanesinin Tıbbi Atık Kontrol Yönetmeliği’ ne göre Konteyner bulundurma sorumluluğunu, aile hekimlerinin üzerine yüklemez.
  • Yönergenin Mali Hususlarını gösteren 10. maddesinde “E-II ve E-III grubu ilçe devlet hastanelerinde, koruyucu hizmetler ve ağız ve diş sağlığı hizmetleri için fatura tahakkuku yapılmaz. Aile hekimliği mevzuatında belirtilen giderler hariç olmak üzere her türlü mal ve hizmet alımları ve yapım işlerine ait giderler müdürlükçe karşılanır.” hükmü ile aile hekimliği mevzuatında belirtilmeyen giderlerin müdürlük tarafından karşılanacağı açık bir şekilde görülmektedir.
 
        25 Ocak 2013 tarih ve 28539 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği’ nin aile hekiminin görev, yetki ve sorumluluklarını gösteren 4. maddesinin 3.fıkrasının j) bendinde “Gerektiğinde hastayı gözlem altına alarak tetkik ve tedavisini yapmak” maddesinde hastanın yatırılarak gözlem altına alınacağına dair bir hüküm bulunmamaktadır. 

      Aynı şekilde Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği’ nin aile hekiminin görev, yetki ve sorumluluklarını gösteren 4. maddesinin 3.fıkrasının k) bendinde”  Entegre sağlık hizmetinin sunulduğu merkezlerde gerektiğinde hastayı gözlem amaçlı yatırarak tetkik ve tedavisini yapmak” hükmünün yönergeye göre nasıl uygulanacağı, yukarıda ayrıntılı olarak açıklanmıştır. 
 
       Yukarıda ki açıklamalar ışığında, Tıbbi Atıkların Kontrolü ile ilgili 22.07.2015 tarihli ve 25883 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanan Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’ nin ilgili maddeleri hukuki açıdan incelendiği zaman, Konteyner bulundurmak zorunluluğunun sadece 20’den az yatağa sahip üniteler için geçerli olduğu anlaşılmaktadır. Aile Sağlığı Merkezleri; yataklı tedavi kurumu olmadığı ve Aile Hekimliği Mevzuatına göre hasta yatağı bulunmadığı için, mevcut Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine göre Konteyner bulundurma zorunluluğu bulunmamaktadır. Aynı Yönetmeliğin 8. maddesinin f) bendinde “yataksız ünite olması durumunda ise atıklarını en yakındaki geçici atık deposuna/konteynerine götürmek veya bu atıkları toplama aracına vermek” yeterli görülmüştür. Buna göre, THSK‘ nun 17.04.2015 tarih ve 19831278 / 164 sayılı ve 19831278 sayılı yazılarının tekrar incelenmesi sonucunda, Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nin veya Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği’nin ilgili maddeleri değiştirilmedikten sonra konteyner bulundurmayan aile hekimlerine ceza puanı verilmesinde hukuka uyarlılık bulunmamaktadır. THSK’ nun ilgili yazılarının uygulanabilmesi için gerekli yasal düzenlemelerin bir an önce yapılması gerekmektedir. Bu arada Tıbbi Atıkların Kontrol Yönetmeliğinin 4. maddesinde  konteyner  0.8 m3’lük  ( 800 Litrelik) olduğu da unutulmamalıdır.
    

Dr. Hakan UZUN-TRABZON

PAYLAŞ: