SAĞLIKLI HAYAT MERKEZLERİ ÇALIŞTAYI
TÜRKİYE'DE 1.BASAMAK SAĞLIK HİZMETLERİNİN ETKİN KULLANIMININ ARTIRILMASI PROJESİ ÇALIŞTAYI YAPILDI.
02-03 Temmuz 2018 tarihleri arasında Ankara' da Sağlık Bakanlığı tarafından "Türkiye' de 1. Basamak Sağlık Hizmetlerinin Etkin Kullanımının artırılması Projesi "Çalıştayı yapıldı. Çalıştaya Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürü Dr. Hüseyin İLTER, HSGM Bütçe ve Projeler Daire Başkanı Yavuz ATEŞ, HSGM Kronik Hastalıklar ve Yaşlı Sağlığı Daire Başkanı Dr. Banu EKİNCİ, HSGM Toplum Sağlığı Hizmetleri ve Eğitim Daire Başkanı Dr. Dilek ÖZTAŞ, HSGM 1. Basamak Sağlık Kuruluşları Planlama ve Organizasyon Daire Başkanı Tacettin KIZILBOĞA, HSGM Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Yaşam Daire Başkanı Dr. Nazan YARDIM, HSGM Ruh Sağlığı Daire Başkanı Dr. Esra ALATAŞ, Dünya Bankası Kıdemli Uzmanı Levent YENER, AHEF adına AHEF Hukuk ve Mevzuat Komisyonu Üyesi Dr. Hasan Alper BAĞCI, İl Sağlık Müdürlüklerinden Halk Sağlığı Başkan Yardımcıları, İlçe Sağlık Müdürlüğü Yetkilileri, katılmıştır.
Sahadan Sağlıklı Hayat Merkezleri; Aile Sağlığı Merkezleri adına, aşağıdaki yerlerden aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları da çalıştaya katılmıştır.
Trabzon - Ortahisar Fatih SHM -Ortahisar Fatih Aile Sağlığı Merkezi, Ortahisar Aydınlıkevler Aile Sağlığı Merkezi
İzmir - Karşıyaka SHM -Karşıyaka 21 Nolu Evin Leblebici Aile Sağlığı Merkezi, Karşıyaka 24 Nolu Aile Sağlığı Merkezi
Bursa - Osmangazi SHM -Osmangazi 21 Nolu Alemdar Aile Sağlığı Merkezi, Osmangazi 3 Nolu Çekirge Aile Sağlığı Merkezi
Çorum - Merkez SHM -Merkez Gazi Aile Sağlığı Merkezi, Merkez Şenyurt Aile Sağlığı Merkezi
Osmaniye - Merkez SHM -Merkez 2 Nolu Kurtuluş Aile Sağlığı Merkezi, Merkez 3 Nolu Cumhuriyet Aile Sağlığı Merkezi
Muş - Merkez SHM -Merkez Azize Hersat Aile Sağlığı Merkezi, Merkez Saray Aile Sağlığı Merkezi
Çalıştaya AHEF adına katılan Dr. Hasan Alper BAĞCI'nın aktardıklarına göre;
Çalıştay amacı; özellikle SHM'lerde sunulan birinci basamak sağlık hizmetlerinin daha etkin ve yaygın olarak kullanılmasına yönelik politikaların geliştirilmesini sağlamak amacıyla Dünya Bankası'nın desteğiyle Haziran 2018-Haziran 2019 tarihleri arasında Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü tarafından proje çalışması yapılması kararı alınmıştır.
Proje çalışması takvimi,
25 Haziran - 15 Temmuz 2018: Projenin ilk aşamasında pilot olarak seçilecek olan SHM' lerde ve ASM 'lerde saha araştırması yapılacaktır.
15 Temmuz - 01 Ağustos 2018: Saha araştırmasını takiben oluşturulacak rapor ışığında SHM'lerin ve ASM' lerin etkin ve yaygın kullanımına ilişkin birtakım müdahaleler geliştirilecektir.
01 Eylül 2018 - 30 Nisan 2019: Uygulama aşamasında hayata geçirilecek olan bu müdahaleler proje süresince yine yerinde ziyaretlerle izlenecektir.
Mayıs - Haziran 2019 : Elde edilen sonuçlar raporlanacak ve üst düzeyde SHM'lere yönelik kanıta dayalı politika belirlenecektir.
Yapılan Çalıştay' da, HSGM Dr. Hüseyin İLTER açılış konuşmasını yaparak, Sağlıklı Hayat Merkezleri Projesi' nin aile hekimliği uygulaması sonrası 1.basamağın tamamlayıcı hizmeti olarak düşünülmüş ve 800-1000 adet SHM ve 56.000 personel olarak planlanmıştır. Örneğin; DM hastası, Aile hekimine başvurduğunda, tedavi sonrası, Vaka koordinatörü SHM ile hastayı buluşturacak ve AH-SHM birlikteliği ile vatandaşa ücretsiz hizmet verilecektir. 75.000 nüfusa 1 SHM olacak şekilde 800-1000 adet planlanmaktadır. Zamanla uzman hekimler de görev alacaktır. Proje Dünya Bankası ile geliştirilecektir." dedi.
Dünya Bankası Kıdemli Uzmanı Levent YENER, yaptığı konuşma bu projeye Dünya Bankası'ndan 450.000$ hibe verildiğini, SHM nin kurulması, personel ve ekipmanlarının karşılanmasını finanse edeceklerini, hibe kapsamında; SHM nin birinci basamakta rolü, ASM-SHM ilişkisinin kurgulanması, vaka koordinatörleri ile Bütünleşik Sağlık Hizmeti projesi olarak adlandırıldığını ifade etti. İlerleyen aşamalarda, sahanın gözlemcilerle dolaşılıp, birebir görüşmelerde çalışanlarla temas kurulacağı, pilot illerde müdahalelerde bulunulacağı, ASM-SHM çalışanlarının rollerinin etkinleştirileceği belirtildi. 2019 Nisan ayına kadar projenin bu aşamalarda ilerleyeceği, Mayıs 2019 da raporlama ile Bakanlığın kurumsal yapı değişikliği ve politikalarına göre yol alınacağı vurguladı.
HSGM Bütçe ve Projeler Daire Başkanı Yavuz ATEŞ, yaptığı konuşmada, bu projeyle; 1. basamak sağlık hizmetlerinin merkezine SHM' nin alındığını, ilk aşamada 100 pilot uygulama olacağını, ASM' lerden hasta yönlendirme ve iletişim konusunda katkı beklendiğini, projenin Dünya Bankası ile ortak yürütüleceğini belirtti. Hazırlık aşaması sonrası raporlama ile uygun bulması koşuluyla yaklaşık 900 adet SHM nin hayata geçirileceği, 1. basamak sağlık hizmetlerinin merkezine alınacağını; şayet projenin benimsememesi halinde 1. basamağın bugünkü haliyle, yani aile hekimleri eliyle yürütüleceğini açıkladı.
Yapılan sunumlarda;
HSGM Kronik Hastalıklar ve Yaşlı Sağlığı Daire Başkanı Dr. Banu EKİNCİ, yaptığı sunumda Kronik Hastalık Yönetiminde, aile hekimlerinin; tarama, erken tanı, düzenli izlem, medikal tedavi, SHM; Risk faktörleri (Obesite, sigara, fiziksel inaktivite ..vb) ile mücadele edeceğini ifade etti. Aile hekimleri için Kronik Hastalık İzlemlerinde algoritmalar uygulanacaktır dedi. AH-SHM-Vatandaş iletişiminde Vaka koordinatörleri' nin rolü çok önemli olacağını ifade etti.
HSGM Toplum Sağlığı Hizmetleri ve Eğitim Daire Başkanı Dr. Dilek ÖZTAŞ yaptığı sunumda, SHM genel yapısının; güçlü 1. basamak, yaşam kalitesini arttırmak, sağlıklı beslenme, hareketli yaşam, bağımlılıklarla mücadele, kronik hastalık mücadelesi olarak tanımlanabilir dedi. 100 pilot belirlenmiş olup, hizmet rehberi yayınlanmıştır. Sayıları 1000 leri bulduğunda 3 ayrı kategoride düşünülebilir. SHM de mutlaka bulunması gereken 5 branş olarak, fizyoterapist, çocuk gelişim uzmanı, diyetisyen, sosyal çalışmacı, sigara bıraktırma polikliniği belirlenmiş olduğunu söyledi.
HSGM 1. Basamak Sağlık Kuruluşları Planlama ve Organizasyon Daire Başkanı Tacettin KIZILBOĞA yaptığı konuşmada, SHM' lerin fiziksel yapısı ve binaları hakkında bilgiler verdi.
HSGM Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Yaşam Daire Başkanı Dr. Nazan YARDIM, yaptığı sunumda, sağlıklı beslenme ve hareketli yaşam konusunda SHM' lerin rolünü anlattıktan sonra, proje de SHM' lerin nasıl hasta çekeceği konusuna vurgu yaptı. ASM' den hastanın nasıl yönlendirileceği, iletişim nasıl sağlanacağı konusunda bilgi verdi. Düşünülen Vaka Koordinatörlüğünün yeni bir istihdam modeli olacağı üzerinde durdu.
HSGM Ruh Sağlığı Daire Başkanı Dr. Esra ALATAŞ, yaptığı sunumda, Psikolog, Sosyal Çalışmacı, Çocuk Gelişim Uzmanı mutlaka istihdam edilmesi gerektiğini, ASM' den 2. basamak yerine SHM' ye yönlendirme yapılacak yeni bir proje olduğunu ifade etti. KETEM, VSD, Sağlıklı Yaşam, Açsap... gibi dağınık merkezlerin aynı mekanda bulunacağını belirtti.
Çalıştay'ın ikinci gününde tüm katılımcılar gruplara ayrılarak, projenin kendi gözlemleriyle durumu tartışılarak, saha gözlemleri ile de değerlendirildi.
Özetle yeni bir proje gibi tanıtılan SHM ile yıllardır dillendirilen, 1. basamağın güçlendirilmesi ile hep eleştiri konusu yapılan 2. basamak yığılmalarının önlenebileceği düşünülüyor. SHM' lerde nöbet olacak mı ? sorusunu özellikle sorduğumuzda, kesinlikle SHM de nöbet olmayacağını belirtildi. Çalıştay'da aile hekimlerinin iş yükü, angaryalar, izin, yıpranma payı, sağlıkta şiddetin önlenmesi, yıllar içinde eriyen hakedişleri, nüfusların düşürülmesi, pozitif performans gibi birçok sorunlarımız hem gruplarda hem de sorularla dile getirildi. Bu proje kapsamında Dünya Bankası gözlemcilerinin saha araştırması sırasında tüm aile hekimlerinin sorunları birebir paylaşarak çözüm önerilerini sunması da ayrı bir öneme sahiptir.