COVİD19-İMMUN PLAZMA BAĞIŞI ve AİLE HEKİMLİĞİ

(SEN İYİLEŞTİN ŞİMDİ İYİLEŞTİRME SIRASI SENDE)

COVID-19 yayılımını devam ettirmekte ve henüz kesin bir tedavisi ya da aşısı bulunmamaktadır.

Plazma tedavisi ;herhangi bir hastalığı geçirmiş ve iyileşmiş kişinin kanının  tedavi amacıyla kullanılmasıdır. Geçmişte dünyayı etkisi altına alan SARS, MERS, Ebola, Domuz Gribi (H1N1), Kuş Gribi (H5N1) gibi salgınlarda da uygulanmıştır.

Amerika Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) COVID-19 hastalığından iyileşmiş bireylerin kanından elde edilecek immün plazma tedavisini önermektedir ve tüm dünyada kullanılmaktadır.

Aile hekimleri olarak takip ettiğimiz ve şartları uygun hastalarımıza bu konunun önemini hatırlatarak, bağışçı olmaları için cesaretlendirmeliyiz.

 

KİMLER COVID-19 İMMÜN PLAZMA BAĞIŞINDA BULUNABİLİR?

 

• 18-60 yaş arası (19 yaşından gün almış, 61 yaşından gün almamış) bağışçılar.
• Tercihen erkeklerden, gebe kalmamış (doğum/düşük/kürtaj) kadınlardan ve kan transfüzyonu yapılmamış kişiler. Doğum ya da düşük yapmış kadınların ve kan transfüzyonu yapılmış kişilerin bağışçı olabilmeleri için HLA antikorları açısından taranmaları ve negatif olduklarının gösterilmesi gerekmektedir.
• Tüm bağışçı adaylarının mutlaka COVID-19 hastalığı tanısı aldığına dair laboratuvar test sonucu olmalıdır.

 

Bununla beraber;

• Bağışçı adayı, hastanede yatarak tedavi görmüş bir kişi ise en az 24 saat ara ile iki nazofarenks sürüntü örneğinin SARS-CoV-2 moleküler test sonuçları “NEGATİF” bulunmalı ve klinik olarak (öksürük, ateş, nefes darlığı, halsizlik vb.) iyileşmesinin üzerinden en az 14 gün geçmiş olmalıdır.
   

En az 24 saat ara ile yapılmış iki “NEGATİF” moleküler test sonucu olmayan COVID- 19 immün plazma bağışçıları için aşağıdaki madde uygulanır:
 

• COVID-19 tanısı almış ancak tedavi ve/veya karantina sürecini evde tamamlayan bağışçı adaylarının klinik olarak tam iyileşmesinin üzerinden en az 28 gün geçmiş ve bağış öncesinde nazofarenks sürüntü örneğinden çalışılmış SARS-CoV-2 moleküler test sonucu “NEGATİF” olmalıdır.

Bu kişilerin hastalık dönemine ait kayıtları eksiksiz, takip edilebilir ve dökümante olmalıdır.

BAĞIŞ ARALIĞI, BAĞIŞ SIKLIĞI, BAĞIŞ HACMİ

-     İmmün plazma bağışı, ilk bağışın yapıldığı tarih başlangıç tarihi olarak kabul edilmek kaydıyla, en az 7-10 günde bir olmak üzere bir ay içerisinde en fazla 3 kez yapılabilir.

-     Bir bağışçıdan 1 seferde 600 ml'yi geçmeyecek şekilde bir ay içerisinde en fazla 1800 ml plazma toplanabilir.

BAĞIŞ SÜRECİ

-     Aferez bağışı için gereken şartları taşıyan bağışçı adayları tarafından, Kan Bağışçısı Kayıt, Kan Bağışçısı Sorgulama, Aferez Bağışçısı Bilgilendirilmiş Onam, Covıd-19 İmmün Plazma Gönüllü Bağışçıları İçin Ek Onam ve Sorgulama Formları doldurulur.

-     Uygun bulunan bağışçı adaylarının Doktor tarafından kısa fizik muayenesi yapılır.

-     Bağışçı adaylarının Türk Kızılay tarafından Ulusal mevzuata uygun olarak testleri çalışılır;
 

-     Mikrobiyolojik tarama testleri (Hepatit B, Hepatit C, HIV ve Sifiliz),

-     NAT testleri (Hepatit B, Hepatit C ve HIV),

-     İmmünohematoloji testleri

-     Test sonuçları uygun olan bağışçı adaylarının aferez yöntemiyle immün plazması alınır.
-     Hastalarımızın ihtiyacına göre bileşenler hazırlanır.
-     Bakanlığımızın onayladığı hastanelere hazırlanan immün plazmaların transferi gerçekleştirilir.

 İMMÜN PLAZMA BAĞIŞINA GELMEDEN YAPMASINA GEREKENLER

-T.C. kimlik numarasının yazdığı fotoğraflı belgenin (Nüfus cüzdanı, ehliyet, pasaport) yanında olması,

-Bağışçı adayının aç olmaması, tercihen kan bağışından iki saat önce tam bir öğün yemiş olması, son 24 içerisinde normal, yağsız besinler alınmış ve mümkün olduğunca fazla sıvı tüketilmiş olması,

-Bağıştan önceki yarım saat içinde kafein içeren içecekler (kola, kahveli içecekler vb.) içilmesi.
 

Kişisel bilgileriniz Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve diğer yasal mevzuatlara uygun olarak saklanacak olup üçüncü kişilerle/taraflarla paylaşılmayacaktır.

İmmun Plazma Bağışı sistemi randevulu sistem olarak hizmet vermektedir. Şu an için İstanbul, Antalya, Eskişehir, İzmit, Gaziantep, Trabzon, İzmir, Denizli, Bursa, Kayseri, Adana, Ankara ve Samsun olmak üzere 14 ilimizde 16 bağış noktasında immun plazma bağışı alınmaktadır. 

https://kanver.org/ip  adresinden form doldurarak işlemleri başlatabilirsiniz.

HANGİ HASTALAR PLAZMA ALMAYA UYGUN?

• Laboratuvar onaylı COVID-19
• Örneğin, şiddetli veya hayatı tehdit eden COVID-19,
  • Şiddetli hastalık aşağıdakilerden biri veya daha fazlası olarak tanımlanır:
    • nefes darlığı (dispne),
    • solunum frekansı ? 30 / dak,
    • kan oksijen doygunluğu ?% 93,
    • Arteriyel oksijenin parsiyel basıncının inspire edilen oksijene oranı <300
    • 24 ile 48 saat içinde akciğer infiltrasyonunun  >% 50 olması
  • Hayatı tehdit eden hastalık aşağıdakilerden biri veya daha fazlası olarak tanımlanır:
  • Solunum yetmezliği,
  • septik şok,
  • çoklu organ disfonksiyonu veya yetmezliği
• Hasta veya vekili sağlık kuruluşu tarafından bilgilendirilmiş olmalı.

PLAZMA NASIL SAKLANILMALI

• Plazma, alındıktan  sonra 8 saat içinde dondurulmalı
• -18 ° C veya daha soğukta saklanmalı
• 1 yıl içinde kullanılmalıdır.

Dr Ekrem BAŞARA(Bilim Komisyonu)
Dr İzzet Göker KÜÇÜK (Pandemi Çalışma Grubu)

Kaynaklar:

1. https://www.kanver.org/sayfa/anasayfa/covid-19-immun-plazma-bagisi/144

2. https://www.uscovidplasma.org/

3. https://www.fda.gov/vaccines-blood-biologics/investigational-new-drug-ind-or-device-exemption-ide-process-cber/recommendations-investigational-covid-19-convalescent-plasma

 

---